Yardımcı Eczacılık uygulaması konusunda eczacıların görüşlerini yansıtan araştırmanın ilk sonuçları dün sitemizde yayınlandı. Bu tür araştırma sonuçları yayınlandığında adettir, sonuçlardan hoşlananlar alkışlar, beğenmeyenlerin suratı asılır. Burada da kural değişmedi.
Yardımcı eczacılık zorunlu görevini yapabileceği bir eczane bulmak için kapı kapı dolaşan yeni mezun bir gencimizin söyledikleri aktarayım önce.
Özetle diyor ki;
"Sitenizde yayınlanan sonuçlarda yardımcı eczacılığı isteyenlerin oranı yüzde 72 görülüyor. Biz 2018 yılında mezun olmuş eczacıların hâlâ 1300 kadarı iş bulamamıştır. Biz kapı kapı gezdik iş dilenme noktasında dahi iş bulamadık. Bu araştırma yapılırken ciro kriterine bakılarak yapılmalıydı insanlar kendi başına gelmeyeceğini düşündüğü bir şey için kolay ahkâm kesebilirler ki bu araştırma için de böyle olmuştur. Cirosu 1.5 milyon üzeri eczacılar ile araştırma yapılsaydı yani hem zorunlu çalıştırmak zorunda kalanlar hem de gelecekte çalıştırma zorunluluğu gelebilecekler olarak bu oran yüzde 80'lere varan oranda yardımcı eczacılığı desteklemiyoruz çıkacaktı."
Bu gencimizin söyledikleri yanlış olmayabilir. Ancak aydınlatılması gereken birkaç nokta var gibi duruyor. Altı çift çizgiyle çizilmesi gereken birinci nokta şu;
Bu araştırma eczacıların görüşlerinin ortalamasını yansıtıyor, amacı bu. Kuşkusuz içinde barındırdığı, yaptıkları ciroları nedeniyle çıkarları farklı yönlerde olan grupların tercihleri de farklı yönlerde olabilir. Hangi grubun neyi ne oranda desteklediği konusu bu çalışmanın çerçevesini aşar.
İkincisi genç eczacı dostumuzun "... insanlar kendi başına gelmeyeceğini düşündüğü bir şey için kolay ahkâm kesebilirler.." cümlesinde dile getirdiği durum. Haklıdır, hatta insanların gerçek düşünceleri ile söyledikleri şeyin kimi zaman farklı olduğu da sır değildir. Bu eczacılar için de neden geçerli olmasın.
Bu nedenledir ki, bir araştırmanın sayısal sonuçları bir şeydir, o sayısal verilerin taşıdığı anlam kimi zaman başka bir şeydir. Bu anlamı analiz etmek ayrı bir uzmanlık alanıdır. Burada açıklanan veriler ise eczacıları sorulara verdikleri cevapların sayısal ortalama değeridir yalnızca.
Şimdi genel verileri biraz eşeleyelim ve farklılık gösteren bazı kriterlere göre alt sonuçlara bakalım, rakamlara boğmadan.
"Yardımcı eczacılık" uygulamasını doğru buluyor ve destekliyor musunuz?
Yakınında bir sağlık kuruluşu olmayan eczanelerin destekleme oranı, ortalamadan daha yüksek çıkıyor. Ya da tersinden bakarsanız yakınında bir sağlık kuruluşu olan eczaneler daha az destekliyor.
Ben bunu "Hastane yakını eczaneler iş yoğunluğu içinde, acemi bir iş arkadaşının riskine girmek istemiyor" şeklinde yorumladım. Aslında başka bir nedeni de olabilir tabii..
Sonuçlara coğrafik bölgelere göre baktığınızda, yardımcı eczacılığı genel ortalamadan daha fazla desteklediği görülen bölgeler ise Ege ve İç Anadolu bölgeleri. Bir anlamı olabilir de, olmayabilir de.
"Yardımcı eczacılık" konusunu neden destekliyorsunuz?
"İş yükünü azaltır" cevabı kadın eczacılarda daha yüksek. Buradan kadın eczacıların, iş yükünün stresinden daha fazla etkilendiği sonucunu çıkardım ben.
"İstihdam sağlama açısından" cevabının genel ortalaması olan yüzde 27, erkeklerde yüzde 32'ye çıkmış. Burada genç eczacımızın şikayeti akla gelmiyor değil. Acaba bu grubun ne kadarı yardımcı eczacı çalıştırma zorunluluğunda?
"Tecrübe kazanırlar" cevabı Doğu-Güneydoğu Bölgesinde genel ortalamaya göre hayli yüksek. Genel ortalama yüzde 56, Doğu-Güneydoğu bölgesinde yüzde 71. Bilmem ayrıca bir yoruma gerek var mı?
"Yardımcı eczacılık" konusunu neden desteklemiyorsunuz?
"Fakülteyi bitirmek yeter, vakit kaybı" cevabı, kadınlarda hayli önde. Bu cevaba bölgelere göre bakıldığında ise Ege Bölgesi net olarak öne çıkıyor; yüzde 53 olan genel ortalama, Ege Bölgesinde yüzde 65'e, Akdeniz Bölgesinde yüzde 67'ye çıkıyor.
Bu soruya verilen cevaplara bakıldığında en dikkati çeken husus bence desteklememe nedenleri belirtilirken paradan, yani yardımcı eczacının yol açacağı söylenen ek mali yükten pek söz eden olmaması. Hiç yok mu? Var ama açıkça söyleyen yüzde 1.5 mertebesinde.
Burada akla gelen ihtimaller şöyle;
Ya, eczacılar "yardımcı eczacılık" uygulamasının finansal problem yaratacağı konusunu açıkça dillendirmekte utangaç davranıyorlar ve bu görüşte olanlar yüzde 20 oranındaki herhangi bir sebep söylemeden sadece "Yardımcı eczacı çalıştırmak istemiyorum" diyenler ile yüzde 11 oranındaki "Uygulamada çok sorunlu bir proje" diyen grupların içindeler.
Ya da yardımcı eczacılara ödenecek ücret konusu bazı platformlarda öne sürüldüğü kadar ön planda değil bu uygulamaya katılmak zorunda olan eczane eczacısının gözünde..