Önceki gün gündeme düşen, sahte ilaç satan 5.300 sitenin kapatıldığı haberi, "Büyükşehir belediyesi çalışıyor.." türünden bakıp da geçilecek bir haber değil.. Vitrinin arkası biraz farklı gibi duruyor. Sırayla bakalım..
Birincisi şu: Bu sözü edilen 5.300 site ne zaman kapatıldı?
Açıklamanın yapıldığı Uluslararası Uygunluk Değerlendirme Sempozyumu’nda, ilgili Bakanlıkların yetkilileri, farklı ürünlerin denetim sonuçlarına ilişkin bilgi verdiler. Bu bilgilerin bir bölümü son bir yıl içinde alınan, kimisi ise zaman içindeki toplam sonuçlardı.
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun (TİTCK) verdiği kapatılan site sayısı, site kapatma yetkisini aldığı tarihten bu yana kapatılan sitelerin toplamıydı; son bir yıl içinde veya bu yıl kapatılan değil. Ölçü biriminin baştan doğru ifade edilmediği durumlarda, daha sonra bu bilgileri herkesin işine geldiği gibi kullandığına dair yeterince örneğimiz var..
TİTCK, site kapatma yetkisini, 4 Temmuz 2014 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan "Sağlık Beyanı ile Satışa Sunulan Ürünlerin Sağlık Beyanları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" ile aldı.
Kaldı ki TİTCK Başkan Yardımcısı Fatih Tan, beş buçuk ay önce, 26 Mayıs 2016 tarihinde yaptığı açıklamada; Ocak 2016’dan beri bin 456 internet sitesine erişimin engellendiğini söylemişti.
Bu bir başarı mıdır?
Dikkati çekmek istediğim diğer konu şu: Hangi zaman aralığında olursa olsun, 5.300 büyük bir sayıdır ama acaba hedeflenen amaç doğrultusunda bir başarı ölçeği midir? O noktada kuşkum var.. Bana bataklıktaki sinekleri tek tek yakalamaya çalışma izlenimini verdi..
E-ticaret siteleri de dahil, genel anlamda internet siteleri, birer şablondur. Üç otuz paraya internette bulabilirsiniz. Şablonun içini bir kez doldurduktan sonra, kapatılmış bir siteyi başka bir isimle yeniden açmak için gereken süre ise bir günden azdır. Siz 5 bin 300 siteyi kapatmış olabilirsiniz ama site sahibi o işi sürdürmeye niyetliyse, en az 5 bin 300 tanesi öbür taraftan açılmıştır bile. E o zaman bu çapta siteyi kapatmış olmak ne işe yaradı. Övüncü, faydası nerede kaldı?
Yasa dışı iş yapan bir esnafın dükkanını kapatmak, o yola girmeye niyetlenen diğerleri için caydırıcı olabilir. İnternet sitelerinin köfte piyaz parasına açılabildiği günümüzde ise hiçbir kayda değer caydırıcılığı yoktur; ister porno sitesi, ister kumar sitesi, ister "yasadışı ilaç siteleri" ile sadece kapatarak mücadele etmenin.. Bataklığı kurutmaya yönelmedikçe, sinekler çok çabuk üreyeceklerdir..
Diyebilirsiniz ki; "E kapatmasınlar mı o zaman..?" Kapatsınlar tabii.. Mesai saatini dolduracak meşgale olur ama çözüm olmaz..
Çözüm ne olabilir sorusunun cevabı açıktır. Lafı dolandırmadan söyleyelim. Fikrimizce caydırıcı olmanın yolu, cezalandırma sistemini değiştirmekten geçer. Halk sağlığı ile oynamanın adli karşılığı yeniden tarif edilmeli.. O zaman mesafe alınabilir.. Ne yazık ki o konuda pek umudum yok. Trafikte alenen adam öldürenlerin sokakta dolaştığını duydukça..
Sahte ilaç..
Bir de şu var; dikkatinizi çekmiş olabilir. Yukarıda "yasadışı ilaç" tanımını kullandım. Oysa idarenin yetkilisi sahte ilaç siteleri deyip çıktı işin içinden. İfade edilen ve toplumun anladığı, sahte ilaç satan 5.300 sitenin kapatıldığıydı.. Bu konu buraya sığmaz, daha sonra tekrar açarız ama şimdilik şu notu düşelim, sahte başka şey, yasa dışı ilaç başka şey.. Buradaki, sahteyi de kapsayan yasadışı satış ve tanıtımlardır..
Hele internette satılan bütün ilaçlar sahtedir demek bambaşka bir iddiadır.
İnternetten almayın sağlığınız tehlikeye girer, haklı ifadesini geniş kitlelere inandırmakta yeterince başarılı olamayınca, internetten satılan bütün ilaçlar sahtedir iddiasını ortaya sürmek, işin kolayına kaçmaktır. Dahası inandırıcılığınızı zedeler..
Değil ilaç, sağlıkla ilgili hiçbir ürün internetten satılmamalı, alınmamalı.. Doğrusu ve sabırla anlatılması gereken budur kuşkusuz. Ama bu konuda yürütülen çabalar geniş kitlelerde beklenen yankıyı bulmadığında, internette satılan tüm ilaçları sahte ilan ederseniz, anlı şanlı dev alışveriş sitelerinde bahçe makası ile Supradyn'in nasıl olup da bir arada satıldığını açıklamakta zorlanırsınız..
Supradyn ilaç değil vitamin mi diyorsunuz? Onu bir de sokaktaki vatandaşa sorun bakalım ne diyecek? Akademik tartışma yapmıyoruz, vatandaşın algısından bahsediyoruz.
Bizim derdimiz kavramların yerli yerine oturması.. Otursun ki, konuşabilecek asgari bir zemin bulalım..
