TEİS, Bakanlığı Bakanlığa şikayet etti..

TEİS Sağlık Bakanı Akdağ'a, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın uygulamalarını anlatan bir yazı göndererek gerekli yasal girişimlerin yapılmasını istedi.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı Müdürlüklerin gıda takviyesi, bebek maması vb. ürün satan eczanelerden işletme belgesi talep etmesi konusundaki ısrarı, deyim yerindeyse yılan hikayesine döndü.

İşletme belgesi olmadığı için eczanelere kesilen çok sayıda ceza, açılan davalar sonunda yargıdan döndü ve iptal edildi. Türk Eczacıları Birliği (TEB) konuyu Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının her kademesine götürdü, Bakana kadar ulaştı, ancak uygulamada yaşanan sıkıntı düzelmedi.

Bir çözüm bulunması için konu Sağlık Bakanlığı kademelerine de yansıtıldı. Bugüne kadar yine olumlu bir sonuca ulaşılamadı.   

Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) bu kez doğrudan Sağlık Bakanı Recep Akdağ'a başvurdu. TEİS Genel Başkanı Nurten Saydan imzası ile Bakan Akdağ'a gönderilen yazıda; Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının uygulamaları anlatılarak, gerekli yasal girişimlerin yapılmasını istendi.

TEİS'in Sağlık Bakanı Akdağ'a gönderdiği yazı şöyle;

Konu : Eczanelere Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri tarafından işletme kayıt belgesi almaları gerektiği şeklinde yapılan tebligatlar ve buna bağlı olarak yapılan idari para cezası tebligatları hk.

Sendikamız üyesi eczacılardan edindiğimiz bilgilere göre, Ankara Keçiören Kaymakamlığı İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü başta olmak üzere bazı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri tarafından eczanelerde denetimler yapılmakta, takviye edici gıda, bebek maması vs. satan eczanelere Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan işletme kayıt belgesi almaları gerektiği şeklinde tebligat yapılmakta, kayıt belgesi almayan eczacılara 5996 sayılı Kanunun 41. maddesinin c bendine göre idari para cezası uygulanmaktadır. Mevzuatın yanlış yorumlanmasından kaynaklanan bu denetim ve cezalar eczacıların mağduriyetine neden olmaktadır. Şöyle ki;

5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 41. maddesinin 1. fıkrasının c bendi şu şekildedir:

“30 uncu maddenin birinci fıkrası gereği kayıt yaptırmayan üretim yerlerine ikibin Türk Lirası, perakende işyerlerine bin Türk Lirası idarî para cezası verilir.”

5996 sayılı Kanunun 30. maddesinin 1. fıkrası ise şu şekildedir:

“Bu Kanun kapsamındaki gıda ve yem işletmelerinden onaya veya kayıt işlemine tâbi olanlar ile onay ve kayıt işlemlerine ilişkin hususlar Bakanlıkça belirlenir. Onaya tâbi işletmeler için, faaliyete geçmeden önce Bakanlıktan onay alınması zorunludur. Kayıt işlemine tâbi işletmeler, faaliyetleri ile ilgili işletme kayıtlarını Bakanlığa yaptırmak zorundadır.”

Ne var ki; eczaneler 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu kapsamında sayılabilecek perakendeciler değildir. Eczaneler 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun kapsamındadır.

Bilindiği gibi; 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun serbest eczanelerin açılma ve çalışma şartlarını düzenleyen 5. maddesinin 1. ve 2. fıkraları şu şekildedir:

“Serbest eczaneler, eczacılık yapma hakkını haiz bir eczacının sahip ve mesul müdürlüğünde yönetmelikte belirlenen belgelerle il sağlık müdürlüğünce düzenlenmiş ve valilikçe onaylanmış bir ruhsatname ile açılır. Ruhsatname konusunda meydana gelecek sorunların çözüm yeri Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumudur.

Eczane açmak, devretmek veya başka bir yere nakletmek isteyen eczacılar, bulunduğu ilin sağlık müdürlüğüne dilekçe ile başvurur. Eczane açmak isteyenlerin belgelerinin tam olması hâlinde ruhsatname düzenlenir. Düzenlenen ruhsatnameler Sağlık Bakanlığına, Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumuna ve Türk Eczacıları Birliğine bildirilir. Eczaneler için belediyeden ayrıca bir iş yeri ruhsatı alınması ve belediyeye harç ödenmesi gerekmez. (Ek cümle: 2/1/2014-6514/35 md.) Eczaneler için ayrıca başka herhangi bir kurum veya kuruluştan kayıt veya onay belgesi aranmaz.”

6197 sayılı Kanun’da eczanelerin il sağlık müdürlüğünce düzenlenmiş ve valilikçe onaylanmış bir ruhsatname ile açılacağı, başkaca hiçbir kurumdan kayıt belgesi almalarının gerekmediği açıkça belirtilmiştir.

6197 sayılı Kanunun 28. maddesi ise şu şekildedir:

“Beşerî ilaçlar, Sağlık Bakanlığından ruhsatlı geleneksel bitkisel tıbbi ürünler; Sağlık Bakanlığının iznine tabi olan homeopatik tıbbi ürünler, enteral beslenme ürünleri dâhil özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar ve özel tıbbi amaçlı bebek mamaları münhasıran eczanede satılır.

İlgili bakanlıktan izin, ruhsat veya fiyat alınarak üretilen veya ithal edilen gıda takviyeleri, eczacılık ve ziraatta kullanılan ilaç, kimyevi madde ve diğer sağlık ürünleri, veteriner biyolojik ürünler hariç veteriner tıbbi ürünleri, kozmetik ürünler, kapsamı Sağlık Bakanlığınca belirlenen tıbbi malzemeler, anne sütü ve beslenme yetersizliğinde kullanılan çocuk mamaları ile erişkinlerin metabolizma bozukluklarında kullanılan tüm destekleyici ürünler ve Türk Eczacıları Birliği tarafından çıkarılan bilimsel yayınlar eczanelerde satılabilir.”

Söz konusu Kanuna dayanılarak, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nca 12.04.2014 tarih ve 28970 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik’in 42. maddesinde, münhasıran eczanede satılan ve eczanede satılabilen ürünler sayıldıktan sonra, özellikle ayrı bir fıkrada, bu ürünler için herhangi bir kurum ya da kuruluştan ayrıca kayıt, onay veya izin belgesi alınması gerekmediği belirtilmiştir.

Her ne kadar Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca eczaneler takviye edici gıda satışı yapan diğer perakendeciler gibi değerlendirilmekteyse de; eczaneler gıda işletmecisi değil, sağlık hizmeti sunucularıdır. Kanun ve yönetmelikte bu ürünlerin eczaneler dışında da satılabilmesinin sağlanması için ‘eczanede satılabilir’ hükmü getirilmiş olup, bu tür ürünlerin asli satış yeri eczaneler olup, diğer satış yerleri tali satış noktalarıdır. 

Eczacılar doğal, anorganik veya sentetik kaynaklardan elde edilen, hastalıkların tedavisinde veya koruyucu olarak kullanılan maddelere, bu maddelerin emilimi, vücuttan atılması ve her türlü etkilerine yönelik aldıkları 5 yıllık detaylı fakülte eğitiminin sonunda, Bakanlığınızdan ruhsat alarak faaliyet göstermektedirler.

Bu sebeple, özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar ve özel tıbbi amaçlı bebek mamaları sadece eczanelerde satılabilmektedir. Diğer bebek mamaları vb. ürünler gibi Tarım Bakanlığı onaylı ürünlerin de hiçbir izin ya da onay alınmadan eczanelerde satılabileceği özel yasalarda ve yönetmeliklerde açıkça belirtilmiştir.

Ayrıca; yasal mevzuat gereği, eczaneler hem Bakanlığınızca hem de Eczacı Odalarınca rutin olarak denetlenmektedirler.

Nitekim; İstanbul Valiliği’nin gıda takviyesi satışı yapan eczanelere ‘Gıda İşletmelerinin Kayıt Ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik’ hükümleri gereğince kayıt ve/veya onay belgesi alma zorunluluğu getiren 25.03.2014 tarih ve 20691 sayılı işlemine karşı açılan davada, İstanbul 7. İdare Mahkemesi 29/12/2014 tarih ve 2014/749 E. 2014/2092 K. sayılı kararı ile işlemin iptaline karar vermiştir. Söz konusu karar, Danıştay 15. Daire’nin 03/11/2015 tarih ve 2015/7069 E. 2015/6813 K. sayılı kararıyla onanmıştır.

Yerleşik yargı içtihatlarında da, eczanelerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına kayıt yaptırarak İşletme Kayıt Belgesi alma yükümlülüğünün bulunmadığı kabul edilmiştir. (Ardahan Sulh Ceza Hakimliği’nin 02/10/2015 tarih ve 2015/482 D. İş sayılı kararı, İstanbul Anadolu 3. Sulh Ceza Hakimliği’nin 27/10/2015 tarih ve 2015/2635 D.İş sayılı kararı, İstanbul Anadolu 2. Sulh Ceza Hakimliği’nin 28/12/2015 tarih ve 2015/3257 D.İş sayılı kararı, İstanbul 7. Sulh Ceza Hakimliği’nin 28/01/2016 tarih ve 2016/872 D.İş sayılı kararı, Ankara 7. Sulh Ceza Hakimliği’nin 17/02/2017 tarih ve 2016/4126 D.İş sayılı kararı)

Yukarıda kısaca açıklanan nedenlerle; eczanelerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan işletme kayıt belgesi almaları gerektiği şeklindeki tebligatların ve kayıt belgesi almayan eczacıların idari para cezası ödemek zorunda bırakılmasının önlenmesi amacıyla gerekli yasal girişimlerin yapılması gereğini saygılarımla arz ve talep ederim.

Ecz. Nurten Saydan / Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başkanı

Kaynak için tıklayınız