İlaç Takip Sisteminde yaşanan sorunlar..

İlaç Takip Sistemi uygulamalarında yaşanan sorunlara ilişkin TEİS'in yazısı.

Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS), İlaç takip Sistemi (İTS) uygulamalarında yaşanan sorunlar hakkında Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'na (TİTCK) bir yazı yazdı.

İTS'de yaşanan sorunlar;

1- Stok tutarlılığı

2- Eczane yazılımlarının akredite edilmeleri

3- İlaç aidiyetinde sorumluluk sınırı

4- Eczacının kullanımına sunulması gereken "İlacım nerede" uygulaması

başlıklarını taşıyor.

TEİS'in açıklaması şöyle:

KONU: İlaç Takip Sistemi Uygulamalarında Yaşanan Sorunlar Hk.

Bilindiği üzere ilaç sahteciliği ve ilaç kaçakçılığını önleyerek, orijinal ve güvenilir ilaç tedarik edilmesinin sağlanması, üretici veya ithalatçı, ecza deposu ve eczanelerden alınan bildirimler sayesinde geri ödeme kurumlarından alınan satış onayları ile bir ilacın yalnızca bir kez satılmasının kontrolünün yapılması ve bununla birlikte akılcı ilaç kullanımı için de olanak sağlanması amacıyla kurulan İlaç Takip Sistemi (İTS) süreçlerinin ve bildirimlerinin uygulanması için eczanelerimizde azami özen gösterilmektedir.

Ancak zaman içinde bazı uygulamalar İlaç Takip Sistemini adeta  eczanelere ağır yaptırımlar ve sorumluluklar yükleyen bir sistem haline getirmeye başlamıştır. Bu uygulamaların sektörün hiçbir paydaşına ve kamuya bir faydası olmadığı gibi sorunlar ve mağduriyetler yaşattığı eczanelerin günlük iş akışına uygun olamayacak zorlukları da barındırmaktadır. Şöyle ki;

1- STOK TUTARLILIĞI :

Eczanelerden istenen fiziki stok ile İTS’deki yazılımsal stokun %100 tutarlı olma yükümlülüğü sadece mevcut eczane paket programları ve SGK Medula uygulaması arasındaki uyumsuzluklar göz önünde bulundurulduğunda bile gerçekleştirilemeyecek bir yükümlülüktür. Ayrıca , gerek Eczanelerde kullanılan stok takip yazılımlarından kaynaklı, gerek İTS sunucularından kaynaklı, gerek bölgesel internet ve elektrik kesintilerinden kaynaklı, gerek eczane bilgisayarlarında yaşanan anlık teknik sıkıntılar gibi birçok etkene bağlı olarak İTS’ye yapılan bildirimler kesintiye uğrayabilmektedir. İTS’nin tüm bildirim süreçlerinin eksiksiz yürütülüp, %100 stok tutarlığını; üretici, ecza deposu, hastane ve diğer paydaşlardan beklemek yerine sadece eczanelerin uygulamasını beklemek ve bununla ilgili cezai işlem uygulamak hayatın olağan akışına ve objektif iyi niyet kurallarına aykırı olup, bu uygulamalar telafisi mümkün olmayan hak kaybı ve mağduriyetlere yol açan bir durumdur.

2- ECZANE YAZILIMLARININ AKREDİTE EDİLMELERİ

Sendikamıza yapılan geri bildirimlerden, İTS bildirimlerinin aksaması sorununun temelinde, eczane yazılımları ile İTS arasında zaman zaman uyumsuzluklar yaşanması, bunun yanında, internet ve/veya İTS sunucuları arasında kopmalar olması sebebiyle anlık haberleşmenin yapılamamasının olduğu anlaşılmaktadır. İTS bildirimlerinde teknik sebeplerle yaşanan aksaklıklar sonrasında üye ve diğer eczacılarımız Kurum denetimlerinde “Reçetesiz ve İTS bildirimi kasten yapılmaksızın” satış yapmakla itham edilmekte ve mağduriyetler yaşanmaktadır. Şu an piyasada eczanelere yönelik hazırlanan yazılımların İTS  süreçlerine uygunluğunu denetleyen bir yapı olmadığından eczacıların ne yazık ki İTS bildirimlerinin uygun yapılıp yapılmadığını kontrol etme şansı bulunmamaktadır. Eczane yazılımlarının İTS süreçleriyle tam uyumlu hale getirilip, bu uyumun Kurumunuz tarafından da denetlenip akredite edilmeleriyle stok tutarlılığını bozan en önemli faktör ortadan kaldırılacaktır. İTS’nin ciddiyetine ve önemine uygun olarak sisteme bildirim yapan yazılımlar Kurum tarafından en kısa sürede denetlenip sertifikalandırılmalı ve bu işlem tesis edilene kadar Kurum denetimlerinde bahse konu hususun göz önünde bulundurulması ve cezai işlem uygulanmaması gerekmektedir.

3- İLAÇ AİDİYETİNDE SORUMLULUK SINIRI

İlaç Takip Sistemi’nin getirdiği kavramlardan biri de “aitlik” kavramıdır. Tüm ilaçları üreticiden son kullanıcıya kadar izleyen bu sistemde ilaçlar, yapılan her işlem/her bildirim sonrasında İTS paydaşlarından birine ait olacak şekilde kaydedilmektedir. Sırasıyla; üreticiden ecza deposuna, ecza deposundan da eczaneye satışı yapılıp İTS bildirimi gerçekleştirilen ilaçlar son olarak eczaneden; geri ödeme kurumları üstünden ya da nakit olarak hastalara ulaştırılmaktadır. Bahse konu satış ile nihai kullanıcıya verilen ve İTS üstünden de bildirimi yapılan bu işlem sonrasında eczacının ilgili ilaca ilişkin olarak yukarıda bahsedilen “aitlik” kavramı açısından sorumluluğu kalmamaktadır.  Eczaneler yasal mevzuat çerçevesinde karşıladıkları reçetelere ait ilaçların yasal çerçevede hasta ya da hasta yakınına teslim etmek dışında bir sorumluluğu bulunmadığı için ilacı teslim ettikten sonrası ile ilgili olarak sorumluluklarının sadece reçeteyle yapılan işlemin mevzuata uygun olup olmadığı ve hasta ya da yakınına teslim edilip edilmediğiyle sınırlı olması gerekmektedir. Zira ilacı alan hasta ya da hasta yakınının söz konusu ilaçlarla ilgili olarak yapmış olduğu tasarrufun ve kişisel davranışların eczanelerle hiçbir ilgisi bulunmamaktadır.

Hasta ya da hasta yakınına teslim edilip eczaneden çıkan ilacın aidiyetle ilgili sorumluluğunun eczacıya yüklenmeyip, eczacının “ilacın aidiyetiyle ilgili hukuki sorumluluk” sınırının ilacın eczaneden çıkışıyla sona erdiği gerçeğinin resmi kurumlarca da kabul görmesi gerekmektedir.

4- ECZACININ KULLANIMINA SUNULMASI GEREKEN “İLACIM NEREDE” UYGULAMASI

Üretilen tüm beşeri tıbbi ürünlerin üretim bandından son kullanıcıya kadar nerede olduğu bilgisi, dünyada sadece ülkemizde uygulanan İlaç Takip Sistemi’yle anlık olarak takip edilirken, ilgili ürünlerin hangi firmanın ya da ecza deposunun stokunda ne kadar süre kaldığı da ortadayken, sanki ilacı saklayanlar eczacılarmış gibi eczanelerin İlaç Takip Sistemindeki ürün stok kayıtlarının “İlacım Nerede” uygulamasıyla şifresiz olarak herkese açılması; eczanelerin can ve mal güvenliğini tehditlere açık hale getirmektedir. Zira kötü niyetli kişi ya da kişilerce eczanelerde bulunan pahalı ya da uyuşturucu/psikotrop ilaçlar için bu ilaçları ellerinde bulunduran eczanelerin açık hedef haline geldiği, yaşanacak üzücü olayların kaynağı olacağı ortadadır.

Eczacıların can ve mal güvenliğini tehlikeye atacak bu tip uygulamalar yerine, hastaların ilaca hızlı ulaşımını sağlamak için ecza depolarının İlaç Takip Sistemi’ndeki stok kayıtlarının eczane eczacılarının erişimine açılması daha doğru bir yaklaşım olup, bu şekildeki bir uygulama sayesinde eczacıların başka şehirlerdekiler de dahil, ilacın bulunduğu depoyla irtibatı hızlanacak, halkımızın ilaca ulaşmasındaki engel bir nebze de olsa ortadan kaldırılmış olacaktır.

Yaşanan tüm ekonomik kayıplara ve imkansızlıklara rağmen ilaç ve eczacılık hizmeti sunmaya devam eden üye ve meslektaşlarımızın altyapı eksikliği ve sundukları hizmetin kesintisiz olma şartının doğası gereği istemedikleri halde oluşan bu fiili durum nedeniyle haksız yere yaptırım ve müeyyideyle karşılaşmamaları için objektif iyi niyet kuralları gereği yukarıda kısaca özetlediğimiz eczane pratiğine uygun ve hasta sağlığını önceleyen iyileştirmelerin yapılmasını,

İTS süreçleriyle eczanedeki karşılaştığımız ilaç tedarik senaryolarının birbirlerine uygun hale getirilmesini,

Başta Kurumunuz olmak üzere halkımızın ve üye meslektaşlarımızın mağdur olmaması için yapılacak tüm çalışmalara destek vermeye hazır olduğumuzun bilinmesini istediğimizi bilgilerinize arz ederim.

Ecz. Nurten Saydan / TEİS Genel Başkanı

Kaynak için tıklayınız