Antibiyotik duyarlılık testini, birkaç saate indirdi..

Dr Durmuş'un geliştirdiği teknoloji kanserli hücreyi de 20 dakikada buluyor.

Dünyanın en iyi üniversitelerinden Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) tarafından hazırlanan Technology Review Dergisi’nin, “35 Yaş Altı 35 Yenilikçi, 2015” listesine giren Dr. Gözde Durmuş  (30) ve Dr. Canan Dağdeviren göğsümüzü kabarttı.

1999 yılından beri yapılan listede daha önce Google’ın kurucuları Sergey Brin ve Larry Page ile Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg de yer almıştı.

Biyomühendis Dr. Gözde Durmuş, ABD Stanford Üniversitesi Gen Teknolojileri Merkezi’nde hücre üzerine çalışıyor

Çalışması çığır açan ve dünyayı değiştirebilecek teknolojiler arasında seçilen Dr. Durmuş, projesini şöyle anlatıyor.

Hızlı ve düşük maliyetli..

"Sağlık probleminin teşhisi ve tedavisinde kullanılan teknikler ne yazık ki yetersiz. Hastanelerin çoğunda antibiyotik tarama testi için hâlâ 1960’lı yıllarda geliştirilen tahlil yöntemleri kullanılıyor. Hedefim büyük sağlık sorunları için basit çözümler getirebilmek.

Stanford Üniversitesi’nde hücrelerdeki biyolojik değişikleri çok hızlı, basit ve düşük maliyetli bir şekilde tespit edebilen bir teknoloji geliştirdik.

Bu aletle her hücrenin kendine has bir manyetik özelliği olduğunu gösterdik. Plastik ve mıknatısları adeta “Lego” gibi bir araya getirerek bu aleti kolayca üretebiliyoruz. Fiyatı çok ucuz, 1 dolar. Dünyanın en iyi bilim dergilerinden Science ve New Scientist bu çalışmayı internet sitelerinden duyurdu.

Birkaç günden 1 saate

Projenin en heyecan verici kullanım alanlarından biri antibiyotik duyarlılık testinin süresini birkaç günden bir saate düşürebilmesi. Diğer büyük uygulama alanı ise kanser. Bu aleti kullanarak basit bir kan testiyle milyarlarca kan hücresi arasından çok nadir görülen kanserli hücreleri 20 dakikadan az bir sürede tespit edebildiğimizi gösterdik.

Kandan ayırdığımız bu hücrelerin farklı ilaçlara karşı nasıl davrandıklarını da bu “sıvı biyopsi” teknolojisi sayesinde hızlıca tespit etmemiz mümkün. Kanserle ilgili çalışmalarımız Stanford Tıp Fakültesi hastaneleriyle ortaklaşa klinik çalışmalarla deneniyor. Kanser hastalarından alınan örneklerden kanda dolaşan kanserli hücre sayısını tespit ediyoruz."

Amerika’ya gidiş hikâyesi

Dr. Gözde Durmuş ABD'ye gidiş hikayesini şöyle anlatıyor;

İzmirliyim. Annem fen bilgisi öğretmeni, babam makine mühendisi, ağabeyim de endüstri mühendisi. Bilimle uğraşma fikrini küçükken ailem, özellikle annem teşvik etti. Kendisi bilmiyor ama ilk deneylerimi de ağabeyimi iyileştirmek için yapmıştım. Grip olduğunda içtiği suya biraz limon kolonyası ekleyip mikropları öldürebileceğimi düşünmüştüm.

Bilime ve genetiğe olan merakım ortaokuldayken İnsan Genomu Projesi’nin tamamlanmasıyla daha da pekişti. 2003 yılında ODTÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nde eğitimime başladım. Üçüncü sınıf yaz tatilinde Harvard Üniversitesi’nde doku mühendisliği üzerine araştırmalar yapmak için staja gittim. Fulbright bursunu kazanarak yüksek öğrenimim için Amerika’ya geldim.

Brown Üniversitesi’nde biyomedikal mühendisliği bölümünde doktoramı bitirdim. 2014’te ise Stanford Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmacı olarak göreve başladım. Şu anda çalıştığım araştırma merkezi, İnsan Genom Projesi’nin tamamlandığı laboratuvarlardan birisi. Genetik bölümünü seçmemde ilham olan bir bilim adamıyla çalışıyor olmak hem çok gurur verici, hem de çok güzel bir tesadüf oldu.

Kaynak için tıklayınız